چقدر طول میکشد تا مغز موسیقی آشنا را بشناسد؟
نمونههایی از توانایی انسان در بهیادآوردن آهنگهای رایج در مسابقههای تلویزیونی مانند نام آهنگ را بگویید، نشان داده شده است. در این مسابقه، اغلب شرکتکنندگان میتوانستند قطعهای از موسیقی آشنا را فقط در چندین ثانیه تشخیص دهند. در مطالعهی جدید که در مجلهی Scientific Reports منتشر شده است، پژوهشگران میخواستند به این موضوع پی ببرند که مغز با چه سرعتی دربرابر موسیقی آشنا پاسخ میدهد و نیز پروفایل زمانی فرایندهای مغزی پشتصحنهی این پدیده را مشخص کنند.
گروه شرکتکنندگان اصلی متشکل از پنج مرد و پنج زن بودند که هرکدام پنج موسیقی را معرفی کردند که برایشان بسیار آشنا بود. سپس، پژوهشگران برای هرکدام از شرکتکنندگان یکی از آهنگهای آشنا را انتخاب کردند و آن را با لحنی تطابق دادند که ازنظر ویژگیهای موسیقی (گام، ملودی، هارمونی، آوا و تنظیم) با موسیقی انتخابی مشابه، ولی برای شرکتکننده ناآشنا بود. سپس شرکتکنندگان بهطور انفعالی و با ترتیبی تصادفی به 100 قطعه (هرکدام کمتر از یک ثانیه) از آهنگ آشنا و ناآشنا گوش کردند (درمجموع، حدود 400 ثانیه).
پژوهشگران از تصویربرداری الکتروانسفالوگرافی (EEG) که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند و نیز مردمکسنجی بهعنوان سنجهای از انگیختگی استفاده کردند. مردمکسنجی (حدقهپیما) تکنیکی است که قطر مردمک چشم را اندازهگیری میکند. نتایج مطالعه نشان داد مغز انسان آهنگ آشنا را در 100 میلیثانیه (0/1 ثانیه) پس از شروع آهنگ با متوسط زمان تشخیص بین 100 تا 300 میلیثانیه میشناسد (بین 100 تا 300 میلیثانیه پس از شنیدن کلیپ کوتاه آهنگهای آشنا، مردمک چشم داوطلبان گشاد میشد.
بخشی از مغز آنها نیز برانگیخته میشد که با حافظه مرتبط بود). این نخستینباری است که واکنش دربرابر شنیدن آهنگ آشنا با اتساع مردمک چشم و نیز فعالشدن بخش قشری مرتبط با بازیابی حافظه در مغز اندازهگیری میشود. چنین تفاوتهایی در گروه کنترل دیده نشد. این گروه متشکل از دانشجویان خارجی بود که تمام آهنگهای آشنا و ناآشنای گروه اصلی مطالعه برایشان ناآشنا بود.
ماریا چیت، نویسندهی مطالعه میگوید: نتایج ما نشان میدهد تشخیص آهنگ آشنا با سرعت درخورتوجهی اتفاق میافتد. این یافتهها به مدار زمانی بسیار سریعی اشاره میکنند و با تأثیر عمیقی سازگارند که قطعات بسیار آشنای موسیقی روی حافظهی ما میگذارند. پژوهشگران با کسب آگاهی از اینکه مغز چگونه محرکهای آشنا را پردازش میکند، امیدوار هستند دانش بیشتری از بیماریهای مرتبط با حافظه و مغز بهدست آورند؛ مانند زوال عقل که آلزایمر شایعترین نوع آن است.